چند نکته مدیریتی از نامه حضرت امیر به مالک اشتر

به نظرم رسید چند نکته ای رو که قبلا راجع بهش فکر کرده بودم و از نامه امیر المومنین در آورده بودم رو در اختیار بقیه دوستان قرار بدم
امیدوارم اگر جایی به ذهنتون رسید که اشکالی در استخراج این نکات وجود داره حتما بهم بگین.

" ثم احتمل الخرق منهم و العی و نح عنهم الضیق و الانف ، یبسط الله علیک بذلک اکناف رحمته ، و یوجب لک ثواب طاعته ، و اعط ما اعطیت هنیئا و امنع فی اجمال و اعذار "

نکات :

1-مدیر باید با گوش جان پذیرای سخنان زیر دستان خود باشد و در عین حال انتقاد پذیر بوده و سخنان تلخ آنان را بر نفس خود شیرین کند و پذیرای آن هایی که درست است باشد .

 

2- برخورد مدیر نباید همراه تکبر و خود بزرگ بینی باشد . یکی از مصادیق خود بزرگ بینی در بین مدیران رایج است خود

عالم پنداری و غرور کاذب به معلومات خود است که باعث زمین خوردن آنان می گردد .

 

3- مدیر باید هنگام منع دیگران از پست های مدیریتی و یا هر نوع منع دیگر زیر دستان از هر یک از خدمات سازمان همراه با ملاطفت و مهربانی و به دور از تند خویی و بد اخلاقی و تکبر و بی اعتنایی رفتار نماید .

 

4- مدیر شایسته هنگام بخشش ها نیز با اکراه و بی میلی برخورد نمی کند و اجر کار خود را که شادمانی زیر دست اوست با این نوع حرکات از بین نمی برد .

 

 

" ثم امور من امورک لابد لک من مباشرتها :

   منها اجابه عمالک بما یعیا عنه کتابک

 

1- مدیر ارشد باید ارتباط مستقیم با مدیران میانی و یا حتی مدیران عملیاتی خود برقرار نماید البته در  صورتی که دستیارانشان قدرت پاسخگویی به آنان را نداشته باشند .

 

2- در این فراز لزوم وجود منشی و دستیار ویژه برای مدیران و سپردن بخشی از کارها به آنان و عدم دخالت مستقیم مدیر در همه ی امور مورد تاکید حضرت امیر قرار گرفته است .

 

 

 

" و منها اصدار حاجات الناس عند ورودها علیک بما تحرج به صدور اعوانک و امض لکل یوم عمله فان لکل یوم ما فیه  "

 

1-مدیر نباید در پی دست به سر کردن مردم باشد و هنگام مراجعه ی مستقیم آنان به وی ، برآورده نمودن حاجات آنان را نباید به فردا حواله نماید . البته این به معنای افسار گسیختگی و رها و بدون برنامه عمل کردن نیست و در وهله ی اول باید کارگزاران و یاران خویش را برای برطرف نمودن حاجات آنان گسیل داشته و در موارد ناتوانی آنان باید خود مستقیما وارد میدان شود و کار را معطل نگذارد .

 

2- نکته ای که اینجا مشاهده می شود این است که حضرت امیر علیه السلام می فرمایند : " اصدار حاجات الناس عند ورودها علیک "  و نمی فرماید " عند ورودهم علیک "

یعنی هنگام عرضه شدن نیاز های مردم به تو ، حال می خواهد این نیاز ها به طور مستقیم توسط خود مردم بر تو عرضه شود و چه از طرق دیگر به وجود این نیاز ها و عجز کارگزارانت از پاسخ به آنان مطلع شوی .

در واقع اینجا حضرت به این نکته اشاره دارند که معطل مراجعه ی مردم به تو و عرضه ی نیازهایشان نشو بلکه خود اقدام به طراحی سازوکاری برای یافتن این نیاز ها شو .

 

3- مدیر باید برنامه محور عمل نموده و التزام به عمل به برنامه داشته باشد و از تغییر برنامه ی مشخص شده و حواله ی انجام آن به آینده اجتناب نماید .

 

 

" و اجعل لنفسک فیما بینک و بین الله افضل تلک المواقیت ، و اجزل تلک الاقسام و ان کانت کلها لله اذا صلحت فیها النیه و سلمت منها الرعیه "

 

1-مدیر باید در اداره ی امور این نکته را نصب العین خود قرار دهد که رفع نیازهای مردم و برآورده نمودن حق الناس در اولویت قرار دارد و تا زمانی که برآورده نمودن حق الناس به فرائض حق الله ضربه نزند باید حق الناس را بر حق الله مقدم دارد و البته بعد از برآورده نمودن حاجات مردم و توجه به کثرات و زنگار گرفتن قلبش از برخورد با انسان های مختلف ، مترصد یافتن بهترین اوقات برای توجه به مظهر وحدانیت و منبع روحانیت و معنویت یعنی خداوند متعال باشد .

 

 

" ولیکن فی خاصه ما تخلص لله به دینک اقامه فرائضه التی هی له خاصه ،  فاعط الله من بدنک فی لیلک و نهارک و وف ما تقربت به الی الله عزوجل من بدنک فی لیلک و نهارک ، و وف ما تقربت به الی الله من ذلک کاملا غیر مثلوم و لا منقوص ، بالغا من بدنک ما بلغ "

 

 

1-مدیر نباید از عبادات ( واجبات ) حتی در شرایط خستگی ناشی از کار  زیاد و فرسایشی ، غافل شود .

 

 

" و اذا قمت فی صلاتک للناس فلا تکونن منفرا و لا مضیعا ، فان فی الناس من به العل و له الحاجه ، و قد سالت بالمومنین رحیما "

 

-با توجه به عبارت بالا می توان فهمید که حضرت امیر علیه السلام سعی در اشاره ی این نکته به جناب مالک اشتر دارند که همواره توجه به ضعفا و مستضعفین را در اولویت قرار دهد و با آن ها برخوردی همراه با سازش و رحمت داشته باشد و حتی در حین انجام فرائض مخصوص خداوند توجه به این قشر را در نظر داشته باشد .

 

 

" فلا تطولن احتجابک عن رعیتک ، فان احتجاب الولاه عن الرعیه شعبه من الضیق ، و قله علم بالامور "

 

1-مدیران باید همیشه سعی در حضور در صحنه داشته باشند و ارتباط مستقیم و چهره به چهره خود را حفظ کند و از امور جامعه مستقیما اطلاع یابد .

 

" و الاحتجاب منهم یقطع عنهم علم ما احتجبوا دونه فیصغر عندهم الکبیر ، و یعظم الصغیر ، و یقبح الحسن و یحسن القبیح و یشاب الحق بالباطل "

 

-اگر رهبر نسبت به واقعیات جامعه به علت عدم ارتباط مستقیم با مردم کم اطلاع باشد ، امور بر وی مشتبه گردیده و حق را نمی تواند از باطل تشخیص دهد .

 

 

" و انما الوالی بشر لا یعرف ما تواری عنه الناس به من الامور ، و لیست علی الحق سمات تعرف بها ضروب الصدق من الکذب ، و انما انت احد الرجلین :

اما امرو سخت نفسک بالبذل فی الحق ففیم احتجابک من واجب حق تعطیه ، او فعل کریم تسدیه ؛ 

او مبتلی بالمنع فما اسرع کف الناس عن مسالتک اذا ایسوا من بذلک !

 

1-رهبر باید تلاش برای فهم حق و عمل به آن را نصب العین خود قرار دهد .

 

2- رهبر باید بداند در راستای عمل به حق گاهی بذل جان و از خود گذشتگی لازم است .

 

3- از تبعات بخل در حق محوری یاس مردم از رهبر است .

 

 

" مع ان اکثر حاجات الناس الیک مما لا موونه فیه علیک : من شکاه مظلمه او طلب انصاف فی معامله "

 

 

-رهبر باید به فکر رفع نیازهای مردم باشد و در وقف خود برای آن ها بخل نورزد حتی اگر نیازهای آن ها مطابق با نیازهای وی نباشد .

عالم پنداری و غرور کاذب به معلومات خود است که باعث زمین خوردن آنان می گردد .